Dostlar OVP Görsün!

EKONOMİ VE TOPLUM

Doç. Dr. Mehmet GÜNAL

(2023 GAZETESİ -16.10.12DE GÖNDERDİK)

Dostlar OVP Görsün!

AKP hükümeti nihayet 2013 bütçesine esas teşkil eden Orta Vadeli Mali Plan ve Orta Vadeli Programı 9 Ekim 2012 tarihinde aynı tarihli Resmi Gazete’de yayımladı. İsterseniz konuyu tartışmadan önce “OVP nedir, ekleri nelerdir, anlamları nedir? Bütçe ile ilgileri nedir?” kısaca göz atalım ve değerlendirmemizi sona bırakalım.

Bütçe, esas itibariyle bir kanun olmasına karşın bütçe yasa tasarısının hazırlanması, mecliste görüşülmesi ve kanunlaşması açısından özellik arz eden bir kanundur. Ülkemizde devlet bütçesi yasal dayanağını Anayasa ve 5018 sayılı Kanundan almaktadır. 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu ile devlet bütçesinin esas ve şekle ait hükümlerini, hazırlama esaslarını ve bütçenin uygulanmasını esaslı bir şekilde saptamış ve yasal ilkeleri belirlemiştir.

5018 sayılı Kanunun 16’ncı maddesi uyarınca, çok yıllı bütçe hazırlık süreci Bakanlar Kurulunun en geç Eylül ayının ilk haftası sonuna kadar makro politikaları, ilkeleri, hedef ve gösterge niteliğindeki temel ekonomik büyüklükleri de kapsayacak şekilde Kalkınma Bakanlığınca hazırlanan orta vadeli programı kabul etmesiyle başlamaktadır.

Orta vadeli program ve orta vadeli mali plan yayımlandıktan sonra kamu idarelerinin bütçe tekliflerini ve yatırım programını hazırlama sürecini yönlendirmek üzere; Bütçe Çağrısı ve eki Bütçe Hazırlama Rehberi Maliye Bakanlığınca, Yatırım Genelgesi ve eki Yatırım Programı Hazırlama Rehberi ise Kalkınma Bakanlığınca hazırlanarak en geç Eylül ayının onbeşine kadar Resmî Gazetede yayımlanır. Bütçe Hazırlama Rehberi ile Yatırım Programı Hazırlama Rehberi, Bütçenin hazırlanmasında izlenecek yol ve yöntemler, teknik ayrıntı ve standartlar ve hazırlanması esnasında kullanılacak formları içerir.

OVP Gecikmesi Bir AKP Klasiği Oldu!

Şimdi bu tanımları ve OVP ve OVMP ile Bütçe Hazırlama Rehberi ve Yatırım Programı Hazırlama Rehberinin bütçe açısından önemini ifade ettikten sonra, yukarda bunların Resmi Gazete’de yayımlanma tarihi olan 9 Ekim 2012 tarihine ve mevzuatta yer alan “en geç Eylül ayının ilk haftası sonuna kadar” ve “en geç Eylül ayının onbeşine kadar” ibarelerine dikkatinizi çekmek istiyorum.

Buradaki Eylül ibareleri önceki yıllarda Haziran olarak yer alıyordu. Ancak AKP Hükümetleri bir türlü bu belgeleri zamanında açıklayamadığı için, önceki yıl ne olduğu belli olmayan ve alakasız bir KHK içinde yer alan bir maddeyle “Eylül” olarak değiştirilmişti. Ve maalesef AKP Hükümeti gecikme geleneğini devam ettirdi ve bizleri yanıltmadı.

Peki bu gecikme neden oldu? Niye önemli? Gecikmenin nedeni, açıkça AKP Hükümeti içinde ekonomiden sorumlu bakanlar arasında yaşanan koordinasyonsuzluktur. Onlar son zamanlarda bu koordinasyonsuzluğa ilave olarak bir de önceki yazımızda değindiğimiz “fren-gaz” tartışmasına tutuştular ve ekonomideki kötüye gidişin faturasını yükleyecek günah keçisi aramaya başladılar. Dolayısıyla, ilan edilen OVP ve ekleri de “dostlar OVP görsün” tarzında bir belge haline geldi! Amaçlanan hiçbir hususu gerçekleştirme özelliği kalmayan göstermelik bir belgeye dönüştü.

Bütçeye esas teşkil eden tüm bu plan ve belgelerin aynı tarihli resmi gazetede açıklanması yasak savmaktan başka bir şey ifade etmemektedir. Bu durumda tüm kamu kesimleri aynı günde bütçe çalışmalarını yapmış ve gerekli formları doldurmuşlar ve bütün çalışmaları bir günde bitirmişler gibi bir anlam ortaya çıkmaktadır ki bu da saçma bir durumdur. Bu durumda bütçe 17 Ekime kadar TBMM’ye sunulacağına göre, bütçe bir haftada bütün aşamalar geçilerek hazırlanmış gibi bir sonuç ortaya çıkmaktadır.

Kısacası  AKP Hükümeti yine OVP ve ilgili belgeleri, ertelediği Eylül ayına da yetiştirememiş ve kamunun yanı sıra özel sektör açısından da yol gösterici olması beklenen belgeler anlamını kaybetmiş ve amacından uzaklaşmıştır. Dostlar alış-verişte görsün sözünde olduğu gibi, sanki “dostlar OVP görsün!” der gibi bir OVP açıklanmış ve usul ve esas açısından gereken özen gösterilmemiştir.

AKP Hükümeti 2013’te de Vergi Artışı ve Zam Yapacak!

OVP’de yer alan temel göstergelere bakılınca, içeriğinin de gerçekçi varsayımlara dayanmadığı ve yine oransal artışlar öngörmenin ötesinde bir bilgi içermediği görülmektedir. Bu durumda 2012 yılında bir süre önce açıklanan vergi ve harç artışlarıyla, doğalgaz ve elektriğe yapılan zamların çok daha fazlasına 2013 yılında da hazır olmak gerekmektedir.

Çünkü, sanayi üretimi, ağustos ayında 2011 Ağustosu’na göre yüzde 1.5 düştü. Bu Kasım 2009’dan bu yana ilk düşüştür. Büyümenin önemli göstergesi olan sanayi üretimi negatife geçtiğine göre, yılın ikinci yarı büyümesi de çok yüksek olmayacak hatta negatife geçebilecektir. Bilindiği gibi, 2011 yılının sonunda da bütçe açığı gibi benzer gerekçelerle vergi ve harçlara zam yapılmıştı.

Artık pembe tablolara halkımız inanmamaktadır ve ağır bir geçim sıkıntısı içinde ve borç batağındadır. AKP Hükümeti dar gelirli vatandaşlarımıza yüklenmekten vazgeçmeli ve vergi adaletini sağlayarak, çok kazanandan çok, az kazanandan az vergi alacak bir sistemi tesis etmelidir. Vatandaşlarımızın fren-gaz tartışmalarında aragazında boğulmalarına izin verilememelidir.